Menopoz sözcüğü Yunanca minas (ay) ve pause (durmak) sözcüklerinden türemiştir.
Dünya Sağlık Örgütü, menopozu yumurtalıkların işlevlerini durdurmaları sonucu adet döngüsünün kalıcı olarak sonlanması olarak tanımlamaktadır. Menopoz yaşı dünya genelinde 45-55 yaştır.
Çeşitleri
- Doğal
- Erken: 40 yaşından önce oluşan menopoza denir.
- Cerrahi: Normal adet gören bir kadının yumurtalıkları, herhangi bir nedenle cerrahi olarak alınırsa gelişir.
Erken Menopoz Nedenleri
- Radyoterapi, kemoterapi
- Pelvik enfeksiyonlar
- Çevresel nedenler
- Sık gebelik
- Aşırı obezite
- Tiroit hastalıkları
- Nedeni belli olmayan durumlar
Faktörler:
- Genetik,
- Kronik hastalıklar,
- Kullanılan ilaçlar,
- Vücut yapısı,
- Hormon sisteminin özellikleri,
- Doğum yapıp yapmadığı,
- Psikolojik durum
Bu bilgiler ışığında menopoz yaşı kişiye özeldir denebilir.
Belirtileri Nelerdir?
- Adet düzensizlikleri
- Sıcak basması
- Aşırı terleme
- Depresif ruh hali
- Uyku problemleri
- Cinsel istekte azalma
- Gerginlik, sinirlilik
- İştahta değişme
- Konsantrasyon güçlüğü
- Yüzde kızarma
- Baş ağrısı, baş dönmesi
- Unutkanlık
- Yorgunluk
Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Tanı için normal koşullarda testlere gerek yoktur. Klinisyen tarafından alınan anamnez ve yapılan muayene çoğunlukla tanı konulması için yeterli olmaktadır.
Bazı durumlarda ise daha ileri tanı konulması gerekebilir. Bazı hormonların düzeylerini kontrol etmek için kan testi önerilebilir. Hormonal değişimlerden dolayı rahim içi kalınlığı oldukça incelir. Bu nedenle bu bölgenin takibi önemlidir. Bu bölgedeki değişiklikler geçiş döneminde ultrasonla görülebilir ve bazen tedavi gerektirebilir. Bu dönemde yumurtalıklar artık yumurta hücresi üretmeyeceklerdir. Dolayısıyla menopoza girdikten sonra yumurtalıklarda gelişen kistler çoğunlukla anormal olarak nitelendirilmektedir.
Menopozda Ortaya Çıkan Komplikasyonlar
Vajinada nemlilik azalması ve elastikiyet kaybı olmasından dolayı vajinal kuruluk ortaya çıkar. Bu durum cinsel ilişki sırasında rahatsızlığa, yaralanmalara ve hafif kanamalara sebebiyet verebilir.
Ayrıca hormonal değişimlere bağlı olarak libido, yani cinsel aktivite isteği azalabilir.
Kullanılacak su bazlı vajinal nemlendiriciler ve kayganlaştırıcılar tedavide yardımcı olabilir.
Eğer yeterli sonuçları sağlanamazsa, doktor tavsiyesi ile hormon içeren vajinal kremler tercih edilebilir.
Vajina ve idrar kanalının elastikiyetini yitirmesi sonucunda, sık, ani, güçlü idrara çıkma isteği veya idrar kaçırma olabilir. İdrar yolu enfeksiyonlarının sık tekrarlayabilir.
Sonraki ilk birkaç yıl içinde, kemik yoğunluğu hızlı bir şekilde azalır. Bu durum osteoporoz adı verilen kemik erimesine yol açabilir. Kemik erimesi, kemiklerin kırılgan ve zayıf olmasına neden olarak kırık riskinin artmasına neden olur. Bu süreçte kadınlar özellikle kalça ve omurgalar üzerindeki kırıklara karşı hassas hale gelir.
Östrojen seviyelerinin düşmesi, kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları riskini artırır.
Kalp hastalıkları, kadınlarda da en önde gelen ölüm sebepleri arasındadır.
Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve normal kiloyu korumak büyük önem kazanmaktadır.
Yüksek kolesterolü veya tansiyonu kontrol altına almak için mutlaka doktora başvurmalıdır.
Tedavisi
Menopozun doğal bir süreç olduğu unutulmamalıdır. Tıbbi tedaviden ziyade, bireye rahatsızlık verebilecek olan belirtileri azaltmaya ve yaşlanma ile ortaya çıkabilecek hastalıkların önüne geçmeye odaklanır.
Semptomlarını önlemek için kullanılacak tedaviler içerisinde öncelikle hormon tedavisi bulunmaktadır.
Vajinal kuruluğu gidermek için ise vajinal yolla kullanılan östrojenden yararlanmak mümkündür.
Kemik erimesinin önlenmesine yönelik olarak kalsiyum ve D vitamini desteği, gerekli hallerde hormon veya başka ilaç tedavileri gündeme gelebilir.
Kalp-damar hastalıkları açısından ise kolesterol tedavisi, dengeli beslenme, egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri tedavide yer alan ögelerdendir.
Menopoz Döneminde Beslenme ve Egzersiz
Bu fönemde dengeli ve sağlıklı beslenmek önemlidir. Metabolizma yavaşlamaktadır. Bu nedenle günlük kalori alımını azaltmak gerekebilir.
Kemik erimesi riskinin azaltılması ve uyku kalitesinin arttırılması için kalsiyum ve magnezyum bakımından zengin gıdalarla beslenilmesi ihmal edilmemelidir.
Kişiye uygun egzersizler ile ruh ve vücut sağlığı korunabilir.
Gevşeme teknikleri, yoga gibi ek meditasyon yöntemleri de uygulanabilir.
Daha detaylı bilgi edinmek için BURAYA tıklayabilirsiniz.
