Yazımıza endoskopinin ne olduğunu özetleyerek başlayalım. Hastalıkların teşhis ve kısmen tedavisi amacıyla vücudumuzda bulunan içi boş iç organların görüntülenmesine endoskopi denilmektedir. Endoskop denilen tıbbi bir cihaz ile gerçekleştirilir. Endoskopi cihazı ucunda kamera ve ışık bulunan yaklaşık bir santimetre çapında uzun ve bükülebilir bir tüp şeklindedir. Konunun uzmanı tarafından yönlendirilerek ağız, anal kanal, vajen gibi dışa açılan organların içine girilip alınan görüntü ve resimler bilgisayara aktarılır. Bu sayede birçok ciddi hastalığın gözle görülerek teşhisi ve bazı girişimsel tedavilerin yapılmasına olanak sağlanmış olur. Duyulan endişe nedeniyle bazı hastalar işlemi yapmaktan kaçınmaktadır. Bu durum birçok ciddi hastalığın erken teşhis edilip tedavi edilmesini engelleyebilir.
Endoskopi zor bir işlem midir ?
Endoskopinin uygulanması hoş olmayan, zor bir işlem gibi görünmesine rağmen aslında katlanılması oldukça kolaydır. Biraz rahatsız edici de olsa genelde ciddi bir ağrısı yoktur. Rahatlatıcı ilaçlar verilerek yapılabilir. Ayrıca günümüzde değişik seviyelerde anestezi verilerek oldukça konforlu bir şekilde yapılabilmektedir. Uyutulan hastalar endoskopi boyunca hiçbir şey hissetmezler.
Endoskopi öncesi hazırlık gerekir mi ?
İncelenecek organa göre bir hazırlık yöntemi gereklidir, ayrıca başta kan sulandırıcı ilaçlar olmak üzere bazı ilaçların kesilmesi gerekebilir. Bunun için yapılacak işleme göre hazırlanmış talimatları içeren bilgilendirme hastaneniz tarafından verilir. Örneğin gastroskopi için bir gün önceden sindirilmesi kolay gıdalarla beslenme ve akşam saat 7-8 den sonra gıda tüketimine son verilmesi gerekir. İşlem günü aç gelinir ve böylece incelenecek olan üst sindirim sistemi boş ve temiz olur. Kolonoskopi işlemi için kalın barsağın boş ve temiz olmasını sağlayacak ilaç ve tavsiyeleri içeren bilgilendirme hastaya yazılı olarak verilmektedir.
Yapılan endoskopik işlemler incelenen organa göre özel isimler alır ;
- Gastroskopi: Yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağının yarısına kadar olan kısmına bakılması.
- Kolonoskopi: Kalın bağırsağın tümünün incelenmesi.
- Bronkoskopi; Akciğer içi ve dışı solunum yollarının görüntülenmesi.
- Sistoskopi: İdrar kesesinin;
- Histeroskopi: Rahim içinin görüntülenerek incelenmesine verilen özel isimlerdir.
Endoskopi ile neler yapılabilir ?
Başlangıçta tanı amaçlı sadece görüntüleme yapılabilen endoskopik işlemler teknolojinin gelişmesiyle dışarıdan herhangi bir kesi, dikiş ihtiyacı olmadan hastanın içinde tedavi amaçlı cerrahi müdahaleye varan çok faydalı girişimlere olanak verir hale gelmiştir. Bu yazımızda endoskopinin genel cerrahiyi ilgilendiren “Gastroskopi” ve “Kolonoskopi” işlemlerine değinilecektir.
Endoskopi İşlemi adlı Youtube videomuzu izlemek için ” BURAYA “ tıklayabilirsiniz.
Gastroskopi ( Mideye hortum salınması ) ile yapılan tıbbi işlemler;
- Ağızdan girilerek yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağı görerek incelenir, resim ve video kaydı yapılabilir ve görerek tanı konabilir.
- İncelenen bölümlerde şüpheli lezyon varsa parça alınıp patolojiye gönderilerek başta kanser olmak üzere çok önemli kesin teşhisler konabilir.
- Yemek borusu varislerine bant ligasyonu yada skleroterapi yöntemi uygulanarak tedavi sağlanabilir.
- Görülen küçük tümoral lezyonlardan uygun olanları cerrahi müdahale yapılarak alınabilir. ( Polipektomi, EMR )
- Üst sindirim sistemi kanaması varsa endoklips ya da lazer uygulanarak kanama durdurulabilir.
- Yutulan takılmış yabancı cisimler çıkarılabilir.
- Daralmış yada kısmen tıkanmış üst sindirim sistemi genişletilerek stent takılıp açık hale getirilebilir.
- Oniki parmak barsağına açılan safra yoluna girilip tanı amaçlı ilaçlı safra yolları filmi çekilebilir ve safra yollarında taş varsa çıkarılabilir, safra kanalının bağırsağa açıldığı giriş deliği genişletilebilir.
- Ucunda ultrason probu bulunan endoskop ile girilerek yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağın içinden ultrason çekilerek teşhisi çok zor olan bazı iç organ hastalıkları görüntülenebilir. Bu görüntülerle konulan teşhisler dışarıdan yapılan ultrasonlara kıyasla daha iyi sonuçlar verir.
- Ultrason görüntüsü altında özel iğnelerle barsağın dışına çıkılarak örneğin çok zor ulaşılan pankreastan kanser teşhisi için parça (biopsi) alınabilir. Bu işlemin geleneksel yöntemlerle yapılması mümkün değildir.
- Değişik sebeplerle ağızdan beslenemeyen hastalara mideden direkt karın dışına deriden çıkarılan bir beslenme tüpü takılıp hastalar dışarıdan tüpün içinden verilen sıvı gıdalarla beslenmesi sağlanabilir. Bu işlem önceleri ciddi komplikasyonları olan bir ameliyat ile yapılmaktaydı.
Kolonoskopi ile yapılan tıbbi işlemler;
- Anal kanaldan girilerek tüm kalın bağırsak görüntülenerek incelenebilir.
- Görülen şüpheli lezyonlardan parça alınıp patolojide incelenebilir.
- Kanayan bir lezyon varsa değişik yöntemlerle kanama durdurulabilir.
- Görülen küçük tümörlerden uygun olanlar cerrahi girişim ile alınabilir.
- Kendi etrafında rotasyonla düğümlenip tıkanmış kalın bağırsak açılabilir.
- Tümör ile daralmış ameliyat edilemeyen hastalara stent takılıp sindirim sisteminin devamlılığı sağlanabilir.
Yukarıda görüldüğü gibi Endoskopi bir çok hastalığın tanı ve tedavisinde çok ciddi katkılar sağladığı gibi bu işlemlerin uygulanmasını hasta açısından büyük ölçüde kolaylaştırmıştır.
Diğer Tıbbi Makalelere göz atmak için BURAYA tıklayabilirsiniz.
