Boğaz ağrısı birçok rahatsızlığın belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Boğazda yanma ve hassasiyet olarak da ifade edilen ve yutkunmakla şiddetlenen bu şikayetin en sık sebebi enfeksiyonlardır.
Enfeksiyonlar çoğunlukla virüs kökenlidir. (Soğuk algınlığı, grip ve enfeksiyoz mononükleoz virüsleri gibi) Yine kızamık, suçiçeği gibi virüs hastalıklarının da döküntülerin yanısıra, boğaz ağrısı yapabilecekleri unutulmamalıdır.
Daha nadir olarak bakteri kökenli enfeksiyonlar boğaz ağrısına yol açarlar. Bunların arasında da özellikle bademcik iltihaplarında streptokoklar öne çıkar. Ayrıca aşılamayla büyük oranda sıklığı azalmış olan difteri ve boğmaca bakterileri de sebepler arasında sayılabilir.
Virüs enfeksiyonlarının spesifik bir tedavisi yoktur ve antibiyotiklerden etkilenmezler. Bu durumda tedavi semptomların giderilmesine yöneliktir. Dinlenme, bol sıvı alımı, ağrı kesiciler; burun tıkanıklığı, geniz akıntısı gibi ek bulgular varsa buna yönelik tedaviler kullanılabilir. Virüs kökenli enfeksiyonların olağan seyrinde, bağışıklık sisteminin etkisiyle bulgularda hafifleme ve yaklaşık bir haftalık sürede tam düzelme beklenir.
Bakteriyel enfeksiyonlar daha nadir görülmelerine rağmen daha ağır seyreden, özellikle çocuklarda komplikasyon oluşturabilecek durumlardır. Bu hallerde yine destekleyici tedavinin yanı sıra uygun antibiyotikler de tedavide yer alabilirler.
Bakteri ve virüs kökenli enfeksiyonları ayırmada kesin kriterler olmamakla birlikte, antibiyotik kullanımına karar verirken bu ayrımı yapabilmek önemlidir.
Boğaz Ağrısı Belirti ve Tetkikleri
- Bakteriyel enfeksiyonlarda yutma güçlüğü çok daha şiddetli ve uzun sürelidir.
- Genel durum daha belirgin olarak bozulmuştur, ateş genellikle 38.3 derecenin üzerinde ve dirençlidir.
- Muayene bulguları (kızarıklık, mukoza düzensizliği, farenks bantlarında şişlik gibi) daha belirgindir.
- Eğer bademcikler tutulduysa şişmenin yanı sıra üzerlerinde beyaz iltihabi döküntüler görülebilir. Boyun lenf bezlerinde ağrılı büyümeler görülebilir.
- Bakteriyel ağrılarda; hapşırık, öksürük, burun akıntısı gibi diğer bulgular daha siliktir veya hiç yoktur.
- Doktorun uygulayacağı çeşitli kan tetkikleri, hızlı streptokok testi ve boğaz kültürü gibi testler de antibiyotik kararı vermede yardımcı olur.
Bu ağrıların daha nadir görülmekle birlikte enfeksiyon dışı sebepleri de olabilir. Bu sebepler;
- Alerjiler
- Sağlıklı burun solunumu olmaması ve ağızdan nefes almaya bağlı boğaz kuruluğu.
- Kirli havaya ve sigaraya maruz kalmanın yol açtığı kronik tahriş.
- Aşırı bağırma ve sesin kötü kullanımına bağlı gırtlak ve adale ağrıları.
- Reflüye bağlı ağrılar.
- Tiroidit ve bazı tümörler olabilir.
Genel olarak bir iki haftadan uzun süren boğaz ağrılarında, olası diğer sebeplerin saptanması için ileri tetkik ve değerlendirme önerilmektedir.
